Opór społeczny i konspiracja proweniencji narodowej na terenie Skawiny w latach 1945-1956

Book

In basket

rate

Opór społeczny i konspiracja proweniencji narodowej na terenie Skawiny w latach 1945-1956 / Przemysław Mardyła. - Kraków : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2017. - 191 stron : faksymilia, fotografie ; 25 cm.

Author

Mardyła Przemysław (1968- ). Autor

Form of Work

Książki Publikacje naukowe

Subject

Stronnictwo Narodowe (1928-1947) Podziemie polityczne i zbrojne (1944-1956) Skawina (woj. małopolskie, pow. krakowski, gm. Skawina)

Genre/Form

Opracowanie

Domain

Bezpieczeństwo i wojskowość Historia

Książka ks. Przemysława Mardyły ukazuje opór społeczny oraz zagadnienie konspiracji niepodległościowej o proweniencji narodowej, skupiając się na lokalnej społeczności Skawiny jako przykładzie typowego małomiasteczkowego środowiska województwa krakowskiego w latach 1945–1956.

Początki powojennej działalności konspiracyjnej nurtu narodowego w Skawinie związane są z postacią księdza Józefa Lelito, który będąc opiekunem Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej, od wiosny 1946 r. zaczął – z polecenia tajnych władz SN – organizować na terenie parafii konspiracyjne grupy NOW. Ich działalność początkowo ograniczała się do akcji ulotkowych, gromadzenia broni i ochrony ludności przed aktywistami komunistycznymi. W tym okresie skawińska NOW nawiązała również kontakt ze zgrupowaniem partyzanckim „Błyskawica” Józefa Kurasia „Ognia”. Działalność kierowanej przez ks. Lelitę NOW na terenie Skawiny zakończyła się w listopadzie 1946 r. w wyniku dekonspiracji. Ks. Lelito wówczas zbiegł, a jego dalsza działalność zakończyła się słynnym procesem kurii krakowskiej w 1953 r., w którym został skazany na karę śmierci za „działalność szpiegowską”. W tym procesie, jako świadkowie, uczestniczyli uwięzieni skawińscy członkowie NOW.

Pierwsze aresztowania i dwa procesy wytoczone członkom „skawińskiego” NOW (1947 r.) nie oznaczały zakończenia działalności o podłożu narodowym na tym terenie. Kolejne grupy zaczął tworzyć od marca 1947 r. Stanisław Florczyk. Finałem były kolejne aresztowania i fala procesów politycznych. Łącznie za działalność konspiracyjną w latach 1947–1949 sądzono 44 członków skawińskiej NOW, najmłodsi mieli 16 lat. W wyniku represji dwóch członków NOW, Tadeusz Stępowski i Józef Górka, poniosło śmierć.

Oprócz struktur NOW w książce opisano luźno związaną z tym środowiskiem grupę Józefa Kumy i Czesława Zięby oraz inne nieformalne grupy młodzieży, których dotykały na co dzień różne formy represji.

Działalność tych organizacji została przedstawiona na tle obrazu miejscowego podziemia w okresie II wojny światowej, specyfiki lokalnych struktur ruchu narodowego (którego najsłynniejszym działaczem był Adam Doboszyński) oraz sytuacji polityczno-społecznej Skawiny w okresie powojennym. - [https://ipn.gov.pl/pl/]

zob. w.bibliotece.pl

Availability:

Czytelnia dla Dorosłych

Copies are only available in the library: sygn. 94(438).083 [Magazyn Czytelni dla Dorosłych] (1 egz.)

Notes:

General note

Bibliografia, netografia na stronach 165-177. Indeks.